Bir çok kalp ve damar hastalıklarında kandaki yağ oranının büyük rolü vardır. Kan yağları ‘lipit’lerdir (suda çözünmeyen). Temel olarak enerji kaynağıdırlar ve bu nedenle kan yoluyla bütün organlara taşınmaları gerekir, bu transport işini üstlenen proteinlere ‘lipopriteinler’ denilir.
Net bir teşhis için kan serumunda farklı değerler ölçülür, bunlar arasında transport molekülleri de bulunur. Bu moleküller kan’daki yağın varlığını, miktarını ölçmeye ve olası hastalıkları tanımlamakta işe yararlar.
Modern tıp için önemli olan veriler: Kolestrol, trigliseridler, HDL ve LDL’dir.
Kolestrol (safra asidinin öncüsü) insan organizmasında dokular ve organlarda, özellikle sinir dokularında ve miyelin dokularında bulunur. Ayrıca kolesterin D vitamini öncüsü olarak rol oynar ve bazı hormonların üretimi için önemlidir.
Safra asidinden sentezlenmesinin yanı sıra kolestrol gıdalar yoluyla da alınır ve karaciğerde depolanır.
Ergenlikte 180 mg/dl normal kabul edilir
20 yaşından sonra 200 mg/dl altında bulunmalıdır
40 yaşına kadar 220 mg/dl altında bulunmalıdır
40 yaşından sonra 240 mg/dl kadar normal kabul edilmektedir.
kolestrol artması durumunda buna ‘hiperkolesterinemi’ denilir ve örneğin hipotiroid veya yanlış beslenme nedeniyle oluşabilir. Düşük kolesterol ‘hipokolesterinemi’ ise özellikle karaciğer hastalıkları ve hipertiroid nedeniyle oluşur.
Trigliseridler gliserin ve yağ asitlerinden oluşurlar, doyurulmuş ve doyurulmamış olarak ikiye ayrılırlar. Doyurulmuş yağlar derhal depolanırken, doyurulmamış yağlar bir takım matabolik faaliyetler için kullanılırlar ve böylece organizma için daha kıymetlidirler.
Trigliserid’ler yetişkinler için 200 mg/dl ‘den düşük olmalıdırlar. Yükselmesi özellikle böbrek fonksiyon bozukluklarında, diabet, gut, aşırı alkol ve kilo’da ortaya çıkar.
LDL kolestrolü karaciğerden alıp organ ve dokulara taşır, kolestrol çok miktarda bulunursa bu kez fazla olanlar kana bırakılır ve damarlarda daralmaya neden olur, normal olarak kabul edilen değer 155 mg/dl’dir.
HDL ise fazla miktarda kolestrolü tekrar organlara ve karaciğere götürür. Kadınlar için normal değer 35 - 30 mg/dl, erkekler için 45 - 35 mg/dl’dir, değerin düşük olması damarlarda kolestrol birikmesine neden olur.
Comments